BİZİM ÇOCUK HUKUK KLİNİĞİ

SBM ve TRAMER Nedir? Aralarındaki Farklar Nelerdir?

Türkiye’de trafik kazaları ve sigorta süreçlerinde en sık karşılaşılan kavramlardan ikisi SBM (Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi) ve TRAMER (Trafik Sigortaları Bilgi Merkezi)’dir. Uygulamada zaman zaman birbirine karıştırılsa da, bu iki yapı farklı işlevlere sahiptir.

1. TRAMER (Trafik Sigortaları Bilgi Merkezi)

TRAMER, 2003 yılında Hazine Müsteşarlığı’nın (bugünkü Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu - SEDDK) gözetiminde kurulmuş, özellikle zorunlu trafik sigortasına ilişkin verilerin merkezi olarak toplanması amacıyla faaliyet göstermeye başlamıştır.

Başlıca Görevleri:

  • Maddi hasarlı trafik kazalarında kusur oranı tespiti yapmak,

  • Zorunlu trafik sigortası poliçelerini kayıt altına almak,

  • Vatandaşların kaza sonrası kusur oranını ve sigorta bilgilerinin doğruluğunu öğrenmesini sağlamak.

👉 Özellikle polis müdahalesi olmayan, sadece kaza tespit tutanağı ile belgelenen maddi hasarlı trafik kazalarında, kusur oranı TRAMER tarafından belirlenir. Sigorta şirketlerinin ödeme yükümlülüğü de bu kusur oranına göre şekillenir.

2. SBM (Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi)

SBM ise 2011 yılında kurulmuş, TRAMER’i de içine alan ve çok daha geniş kapsamlı bir yapıdır. SBM, yalnızca trafik sigortasıyla sınırlı olmayıp, tüm sigorta branşlarını kapsayan merkezi bir veri tabanıdır.

SBM’nin Sundukları:

  • Trafik, kasko, sağlık, hayat ve ferdi kaza sigortaları poliçe bilgilerini sorgulama,

  • Sigorta şirketlerinin düzenlediği eksper raporlarını görüntüleme,

  • Hasar dosyası açma ve takip etme,

  • Sigorta dolandırıcılığının önlenmesi amacıyla gözetim ve denetim işlevleri.

👉 Bugün e-Devlet üzerinden erişilebilen “Trafik Poliçe ve Hasar Bilgileri Sorgulama”, “Eksper Raporu Sorgulama”, “Kasko Poliçe Bilgileri” gibi hizmetlerin tamamı SBM tarafından sağlanmaktadır.

3. SBM – TRAMER İlişkisi

  • TRAMER, artık SBM’nin bünyesinde faaliyet göstermektedir.

  • Başka bir ifadeyle:

    • TRAMER = SBM’nin trafik sigortası ve kusur oranı tespitine ilişkin alt birimi,

    • SBM = Ana çatı kurum, tüm sigortacılık işlemlerini kapsayan merkezi bilgi sistemi.

4. Yasal Altyapı

SBM ve TRAMER’in hukuki dayanakları şunlardır:

  • 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu (2007): Sigortacılık sektöründe denetim, gözetim ve bilgi merkezi oluşturulmasına imkân tanımıştır.

  • Sigorta Bilgi Merkezi Yönetmeliği (Resmî Gazete: 09.08.2008): SBM’nin kuruluşu, görevleri, sigorta şirketleri ve kamu kurumlarıyla ilişkisi bu yönetmelikle düzenlenmiştir.

  • Hazine ve Maliye Bakanlığı / SEDDK Tebliğleri: SBM’nin teknik işleyişi, veri paylaşımı ve sigorta şirketlerinin yükümlülükleri tebliğlerle açıklığa kavuşturulmuştur.

👉 TRAMER kusur oranı tespitleri, sigorta şirketleri açısından bağlayıcıdır. Vatandaşların kusur oranına itiraz hakkı vardır.

  • Öncelikli başvuru: Sigorta Tahkim Komisyonu (5684 sayılı Kanun m.30).

  • Alternatif: Asliye Ticaret Mahkemesi.

👉 SBM ise yalnızca veri merkezi olup, sigorta uyuşmazlıklarında doğrudan karar merci değildir. Ancak sunduğu veriler (poliçe, hasar, eksper raporu vs.), mahkemelerde ve tahkim süreçlerinde resmî delil olarak kullanılmaktadır.

5. Hukuki Önemi

  • Maddi hasarlı trafik kazalarında kusur oranı itirazı, TRAMER üzerinden yapılan tespitlere dayalıdır.

  • Bu itiraz Sigorta Tahkim Komisyonu veya Asliye Ticaret Mahkemesi yoluyla yapılır.

  • Yaralanmalı / ölümlü kazalarda ise SBM/TRAMER kayıtları destekleyici niteliktedir; esas yargılama süreci ceza mahkemelerinde yürütülür.

📌 Sonuç

  • TRAMER: Trafik sigortaları ve kusur tespiti odaklı bir sistem.

  • SBM: Tüm sigorta branşlarını kapsayan merkezi bilgi sistemi.

  • Her ikisi de hukuk süreçlerinde vatandaşların hak arama yollarında önemli delil ve başvuru kaynağıdır.